بیماری گموز (Gummosis) یکی از مهمترین عوامل ضعف و خشکیدگی درختان پسته به شمار میرود. عامل اصلی این بیماری، گونههای مختلف قارچ (Phytophthora)هستند که در شرایط رطوبت بالا، به ویژه در اطراف پایه و ریشه درختان، فعال میشوند. این امر منجر به ترشح صمغ، پوسیدگی بافت و در نهایت مرگ درخت میشود. با توجه به خسارت گسترده این بیماری به باغهای پسته در مناطق مختلف کشور، به ویژه در آب و هوای گرم و خشک، اجرای اقدامات پیشگیرانه قبل از بروز هرگونه آلودگی بسیار مهم است. در متن زیر، مجموعهی کیان مهر مؤثرترین رویکردهای علمی و عملی را برای محافظت از درختان پسته در برابر گموز ارائه خواهد داد.
استفاده از پایههای مقاوم یا متحمل میتواند احتمال ابتلا به گموز را به میزان قابل توجهی کاهش دهد.
اجتناب از تماس مستقیم آب با تنه درخت و استفاده از روشهای آبیاری قطرهای به جای غرقابی میتواند به کاهش شیوع بیماری کمک کند.
مدیریت صحیح خاک و زهکشی برای جلوگیری از تجمع آب در اطراف ریشهها و پایه درختان حیاتی است، زیرا شرایط مرطوب رشد قارچهای بیماریزا را افزایش میدهد.
اجرای اقدامات کنترل بیولوژیکی، مانند استفاده از عوامل مفید مانند تریکودرما و باسیلوس، میتواند به طور موثری جمعیت قارچهای مضر در خاک را کاهش دهد. علاوه بر این، استفاده از قارچکشهای سیستمیک در دورههای فشار بالای بیماری ممکن است مفید باشد. با اتخاذ این اقدامات پیشگیرانه میتوانید به طور مؤثری شیوع بیماری گموز را در باغهای پسته مهار کرده و سلامت درختان را تضمین کنید.
برای جلوگیری از بیماری گموز در درختان پسته، استفاده از آبیاری قطرهای به عنوان یکی از موثرترین روشها اکیداً توصیه میشود. این تکنیک مزایای متعددی را ارائه میدهد که احتمال بیماری را به طور قابل توجهی کاهش میدهد:
1– به حداقل رساندن تماس مستقیم آب با طوقه درختان: آبیاری قطرهای به دلیل تمرکز آب در نزدیکی ریشهها و عدم تماس مستقیم با طوقه، از ایجاد شرایط مرطوب در اطراف طوقه که محیط مناسبی برای رشد قارچهای بیماریزا مانند Phytophthora جلوگیری میکند.
2–کاهش مصرف آب و افزایش راندمان: آبیاری قطرهای بهمیزان قابل توجهی مصرف آب را کاهش میدهد و در عین حال راندمان کلی را بهبود میبخشد. این روش به ویژه در مناطق خشک و نیمهخشک که منابع آبی محدود هستند، بسیار موثر است.
3- بهبود مدیریت شوری خاک: در روش آبیاری قطرهای، تجمع نمک در خاک به دلیل کاربرد یکنواخت و کم حجم آب کاهش مییابد. این امر به کاهش تنش شوری و بهبود رشد درختان کمک میکند.
4-جلوگیری از رشد علفهای هرز: برخلاف روشهای سنتی آبیاری سطحی، آبیاری قطرهای به طور مؤثر باعث کاهش رشد علفهای هرز میشود درنتیجه رقابت برای آب و مواد مغذی را کم میکند.
5-استفاده از سیستمهای پیشرفته زیرسطحی: سیستمهای آبیاری قطرهای زیرسطحی (مانند SVGTSD) که آب را به عمق خاک میرسانند، علاوه بر کاهش تبخیر سطحی، باعث رشد بهتر ریشهها و افزایش عملکرد درختان میشوند
-تنظیم دقیق حجم و زمان آبیاری: آبیاری باید متناسب با نیاز آبی درختان و شرایط خاک باشد.
اجتناب از اشباع خاک: رطوبت بیش از حد در خاک محیط ایدهآلی برای تکثیر قارچهای بیماریزا ایجاد کند.
نگهداری و تمیزکردن سیستم آبیاری: جلوگیری از انسداد در قطرهچکانها و اطمینان از عملکرد کارآمد سیستم بسیار مهم است.
با رعایت این دستورالعملها و استفاده از آبیاری قطرهای، خطر ابتلا به گموز را میتوان به میزان قابل توجهی به حداقل رساند.