اهمیت توجه به آبیاری

کشاورزی، به‌عنوان يک صنعت مهم در جهان شناخته می‌شود؛ زیرا بر غذای جمعیت جهان، درآمد ملی و اشتغال، ایجاد مواد خام و سرمایه برای سایر بخش‌ها، صادرات، تنوع زیستی و تعادل اکولوژیکی، تأثیر مستقیم و يا غیرمستقیم دارد. پیش­بینی شده که تا سال 2050، جمعیت جهان به 9/15 میلیارد نفر برسد. با توجه به رقم مزبور، نقش افزایش بهره‌وری کشاورزی در افزایش جمعیت جهان، بیش از پیش باید مورد توجه قرار گیرد. به دیگر سخن، برای تغذیه این جمعیت بالقوه، اطمینان از بهره‌وری کشاورزی و پایداری کشاورزی، ضروری است. کشاورزی پایدار شامل سیستم‌ها و شیوه‌هایی است که تولید مواد غذایی کافی و با کیفیت بالا را همگام با هزینه‌های مقرون به صرفه، حفاظت از زمین‌های کشاورزی، محیط زیست و منابع کشاورزی طبیعی ترویج می‌‌دهد. انواع کشاورزی پایدار عبارتند از: کشاورزی شهری، کشاورزی تحت حمایت جامعه، کشاورزی خوب، کشاورزی ارگانیک، کشاورزی حساس، کشاورزی سنتی، کشاورزی صنعتی و کشاورزی بیودینامیک.

در کشورهایی مانند ایران که وجود اراضی قابل کشت به حداکثر خود رسیده است، تأمین نیازهای جمعیت به مقدار تولید از یک واحد سطح موجود و به‌عبارتی، بهره‌وری بستگی دارد. مهمترین مؤلفه‌های بهره‌وری عبارتند از کود، آفت‌کش، بذر با کیفیت، احیای اراضی، یکپارچه‌سازی زمین، استفاده از فناوری و آبیاری.

مهمترین عامل محدودکننده رشد گیاه در مناطق خشک و نیمه خشک، کمبود آب در ناحیه ریشه گیاهان است. از آنجا که اقلیم غالب در ایران از نوع خشک و نیمه‌خشک می‌باشد، توجه به موضوع آبیاری در مقایسه با سایر عوامل بهره‌وری، از اهمیت بیشتری برخوردار است؛ زیرا آبیاری باعث افزایش راندمان سایر نهاده‌ها (مانند کود، سموم دفع آفات و …) می‌شود و نیز به‌طور مستقیم بر افزایش عملکرد تأثیر می‌گذارد. به‌عبارت بهتر، با آبیاری، نیاز آبی گیاهان برآورده خواهد شد؛ عملکرد گیاه افزایش خواهد یافت؛ خاک‌های شور اصلاح خواهند شد؛ فرایندهای خاک و عملیات کوددهی و سمپاشی تسهیل خواهند شد و گیاهان و محصولات از آسیب سرمازدگی محافظت خواهند گردید.

از لحاظ علمی، آبیاری بیانگر کوششی است که انسان انجام می‌دهد تا چرخه‎ هیدرولوژی را در مزرعه تغییر داده و شرایط را از نظر آب به‎گونه‎ای فراهم سازد که رشد مطلوب گیاه و در نتیجه تولید بیشتر محصولات کشاورزی امکان‎پذیر گردد. براساس آمار منتشرشده توسط سازمان خوار و بار کشاورزی (فائو)، حدود 17 درصد از زمین‌های کشاورزی جهان، دارای کشت آبی می‌باشند و 40 درصد از تولیدات کشاورزی جهان از کشاورزی آبی به‌دست می‌آیند.